Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέττα και τα σκοτάδια της ελληνικής Αριστεράς

Η ζωή δεν υπήρξε γενναιόδωρη μαζί τους. Τους ένωσε για λίγο, σε δύσκολα, σκοτεινά χρόνια, και μετά τους χώρισε για πάντα. Εκείνος, ο Νίκος Μπελογιάννης, εκτελέστηκε πριν από το ξημέρωμα της 30ης Μαρτίου 1952 και παραχώθηκε νύχτα ακόμη στο Γ’ Νεκροταφείο. Εκείνη, η Ελλη Παππά, καταδικασμένη επίσης σε θάνατο, «τιμωρήθηκε» να ζήσει, επειδή ήταν μωρομάνα (επτά μήνες πριν είχε φέρει στον κόσμο τον μονάκριβο γιο τους, καρπό του μεγάλου τους έρωτα) χωρίς ποτέ να ξεχάσει. Αγωνίστρια σε όλα της, αιρετικό μυαλό, τολμηρός άνθρωπος, πεισματάρα και αποφασιστική, μεγάλωσε το παιδί τους και πλούτισε τα ελληνικά Γράμματα, όπως και την ελληνική κοινωνία με το ήθος και τις αξίες της. Πενήντα επτά χρόνια μετά, η Ιστορία επανόρθωσε εν μέρει. Ο συνονόματος του Νίκου Μπελογιάννη γιος τους, αποφάσισε να επιδαψιλεύσει και στους δύο την στοργική φροντίδα μιας κοινής κηδείας. Τα οστά του πατέρα του τοποθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της πολιτικής τελετής μαζί με το φέρετρο της μητέρας του και στη συνέχεια κλείστηκαν για πάντα στον κοινό τους τάφο. Πικρή λεπτομέρεια: η Ελλη Παππά έφυγε στις 27 Οκτωβρίου, ανήμερα των γενεθλίων του συντρόφου της, Η πολιτική τελετή έγινε το πρωινό του Σαββάτου στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, στο Γ’ Νεκροταφείο της Αθήνας, με τη συμμετοχή εκατοντάδων συγκλονισμένων ανθρώπων από τις γενιές της Αντίστασης, των Λαμπράκηδων και τις κατοπινές. Με πολιτικούς και στεφάνια από όλες τις παρατάξεις, πλην εκείνης που σκότωσε τον Νίκο Μπελογιάννη και τους άλλους τρεις συντρόφους του και κράτησε χρόνια στις φυλακές την Ελλη Παππά. Δεν πήραν λοιπόν κανένα δίδαγμα; Οι ομιλητές σκιαγράφησαν με αγάπη την προσωπικότητα της Ελλης Παππά, αλλά και του συντρόφου της. «Είσαστε η περιουσία μας» είπε ο πρόεδρος του ΣΥΝ Αλέξης Τσίπρας στη γεμάτη θέρμη ομιλία του. «Η Έλλη Παππά είναι η γυναίκα που δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές της κι όμως ήταν η πιο καλλιεργημένη. Είναι η γυναίκα που εργάστηκε και πέτυχε την χειραφέτησή της. Είναι η δημοσιογράφος που λάτρεψε την ελληνική γλώσσα. Είναι η αγωνίστρια που οργανώθηκε σε καιρούς δύσκολους χωρίς να φοβηθεί κατοχικά στρατεύματα και στρατοδικεία. Είναι η σύντροφος που φώναξε ‘Θέλω να έχω την ίδια τύχη με τον Μπελογιάννη. Είναι η μάνα που γέννησε στην φυλακή και από εκεί έγραφε παραμύθια για τον γιο της. Είναι η συγγραφέας και η ιστορικός που άφησε την δική της σφραγίδα. Είναι η φυλακισμένη και εξόριστη για χρόνια, που κράτησε όρθιο το ανάστημα της και το φρόνημα των συγκρατούμενων της. Είναι το κομματικό μέλος που δεν δίστασε να πάει κόντρα στον κομματικό μηχανισμό. Είναι το ανήσυχο πνεύμα που ήθελε την κάθαρση της μαρξιστικής σκέψης από τις σταλινικές στρεβλώσεις.»

«Της χρωστάμε κάτι παραπάνω από την ανάγνωση του Πλάτωνα, του Λένιν, του Χέγκελ και του Μαρξ. Της χρωστάμε το δίδαγμα του πώς κρατιέται κανείς ορθός χωρίς να παραπαίει ή να παραιτείται, πώς περισώζει την αξιοπρέπειά του και πώς λαξεύει την αυτοσυνειδησία του, παρά τα συνεχή κυνηγητά και τις ανηλεείς διώξεις, τα στρατοδικεία, τις φυλακές και τις εξορίες, τις επώδυνες διαψεύσεις των ελπίδων και τις χρεωκοπίες των ιδεολογιών στις οποίες είχε επενδύσει τα ιδανικά του» τόνισε για την εκλιπούσα ο Αγγελος Δεληβορριάς, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη- στο Μουσείο έχει εμπιστευθεί η Ελλη Παππά την πολιτική της διαθήκη. Ο Δημήτρης Πλουμπίδης, γιος του εκτελεσμένου Νίκου Πλουμπίδη, συνεργάτη της Ελλης και του Νίκου, τόνισε πως η Ελλη τον σφράγισε, όπως σφράγισε όλους μας. Η Φανή Πετραλιά μετέφερε τη «συγγνώμη» των δημοσιογράφων που η ΕΣΗΕΑ δεν ήθελε να εγγράψει στα μέλη της την Ελλη Παππά, διότι... είχε καταδικαστεί σε θάνατο. Μίλησαν επίσης ο Ηλίας Νικολακόπουλος και ο Μανώλης Σαργεντάκης από την παρέα της Κοκκινιάς. Οσο διαρκούσε η τελετή σιγά- σιγά ο λαμπρος ήλιος εξαφανιζόταν και ο ουρανός άρχισε να σκοτεινιάζει. Οταν η πορεία των σιωπηλών και συγκινημένων ανθρώπων έφτασε στο μνήμα, ξεκίνησε μια ψιλή βροχούλα, που δεν πτόησε τον κόσμο: αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και παλαιοί Λαμπράκηδες, ενωμένοι με εκπροσώπους κατοπινών γενεών τραγούδησαν αντάρτικα και επαναστατικά τραγούδια, το τραγούδι του Μπελογιάννη και τον Εθνικό Υμνο, ραίνοντας τους νεκρούς με κόκκινα γαρύφαλλα και με τα δάκρυα της ψυχής τους. Οι εκκρεμότητες που έμειναν, είναι σημαντικές: κάποτε το κράτος πρέπει να αποφασίσει ότι θέλει να είναι δίκαιο και να δώσει στη δημοσιότητα τα όποια ντοκουμέντα έχει από την ασφάλεια, τις φυλακές, τα κρατητήρια και τα στρατοδικεία. Επίσης, το ΚΚΕ πρέπει να ανοίξει τους φακέλους Μπελογιάννη και Παππά (πολύ, δε περισσότερο, του Νίκου Πλουμπίδη) στους οποίους, όπως και στα υπόλοιπα αρχεία του, δεν υπάρχει πρόσβαση. Τέλος, αναμένεται να βγουν ακόμη δυο βιβλία της Ελλης Παππά και μια μελέτη του Νίκου Μπελογιάννη. Ο γιος τους είχε δρομολογήσει τις εκδόσεις πριν από πολύ καιρό.