Παραμυθάδες δημοσιογράφοι

Αλήτες ρουφιάνοι δημοσιογράφοι; Σας έχω ένα άλλο σύνθημα: παραμυθάδες, ερωτύλοι δημοσιογράφοι. Μόνο που δεν το λέω για κακό. Κι όχι επειδή κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει, αλλά διότι υπάρχουν- ευτυχώς- συνάδελφοί μου παραμυθάδες και ερωτύλοι στα γραφτά τους, αλλά όχι στα προς δημοσιογραφικήν χρήσιν. Στα άλλα, αυτά στα οποία αφοσιώνονται στο περίσσευμα του χρόνου τους (αν σε αυτό το επάγγελμα που ο Χρόνος σε κυνηγά αμείλικτα έχεις περίσσευμα... Τέλος πάντων.)
Αρκετοί δημοσιογράφοι γράφουν βιβλία, λοιπόν. Οι περισσότεροι λογοτεχνικά. Σε μερικά από αυτά θα αναφερθούμε σήμερα. Θα ακολουθήσουν, βέβαια, και άλλα. Οχι επειδή είναι συνάδελφοί μου, αλλά επειδή γράφουν όμορφα και έχουν ήδη «μετρηθεί» και σ' αυτό.

Ο Μιχάλης Πιτένης περιστρέφει τις «Κόρες της Αφροδίτης» γύρω από έναν «οίκο της χαράς» στη γενέτεια του ήρωά του. Εκείνος είναι σχεδόν παιδί και ο οίκος δεν είναι μόνο της χαράς αλλά και της θλίψης. Ο ήρως σιγά- σιγά ενηλικιώνεται σε μόνιμη σχεδόν επαφή με τα «κορίτσια» τα οποία παρουσιάζει με γλυκό, τρυφερό τρόπο, μιλά για τις προσωπικότητες, τις ιστορίες τους, τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους.
Ωστόσο, δείχνει να έχει τη δύναμη να πάει και βαθύτερα, να ανατάμει περισσότερο την ανθρώπινη ψυχή. Η ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος είναι τέτοια, επίσης, που δείχνει ότι εάν το επιχειρήσει, θα καταφέρει να γράψει κάτι πιο σύνθετο και πιο ολοκληρωμένο. Το θέμα και το ύφος που επέλεξε δίνουν χάρη στο βιβλίο του, αλλά αφήνουν και κενά τόσο στους χαρακτήρες όσο και στην αφήγηση. Οχι μεγάλα κενά, πάντως, για να είμαστε δίκαιοι.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Τρίτη, 28 Νοεμβρίου 2006, ώρα 9μμ στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ (Σταδίου 24, Αθήνα). Θα μιλήσουν ο Μηνάς Βιντιάδης, συγγραφέας-δημοσιογράφος, ο Κώστας Κουτσομύτης, σκηνοθέτης, η Συλβάνα Ράπτη, Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Α΄Αθηνών
και ο Βασίλης Χατζιηακώβου, εκδότης.
Εντελώς τυχαία, το δεύτερο βιβλίο που έχω επιλέξει είναι του Μηνά Βιντιάδη. «Ο δράκος κόκορας» απαρτίζεται από μικρά διηγήματα, καλογραμμένα και με το απαραίτητο σασπένς και ενδιαφέρον. Στηρίζονται στο Παράδοξο, το οποίο αναδεικνύουν, στο Φρέσκο, στην Αλλη Ματιά. Ο Βιντιάδης γνωρίζει λογοτεχνική γραφή και ανάγνωση χωρίς καμιά αμφιβολία, ωστόσο κι εδώ περιμένει κανείς κάτι βαθύτερο. Η πρωτοτυπία δεν βρίσκεται μονάχα στο παρθένο θέμα. Χρειάζεται να επικυρωθεί και από την αφήγηση (που είναι πολύ καλή αλλά, εκτός από το πρώτο διήγημα δεν είναι αρκούντως τολμηρή) όσο και στους χαρακτήρες που χρειάζονται μεγαλύτερο βάθος.
Για να πω την αλήθεια, κανένα από τα κείμενα δεν με άφησε αδιάφορη. Γι΄αυτό ακριβώς, όμως, επειδή δηλαδή ο συγγραφέας έχει κατακτήσει τα εκφραστικά του μέσα σε μεγάλο βαθμό, οι προσδοκίες είναι μεγαλύτερες.

Δεν θα κρύψω ότι η Ελένη Γκίκα είναι πιο κοντινή μου συνάδελφος, καθώς δουλεύουμε στο ίδιο γραφείο. Δεν θα κρύψω, επίσης, ότι η εργατικότητά της και η αφοσίωσή της στη λογοτεχνία είναι ιδιαίτερες. Το «Αν μ΄αγαπάς, μη μ΄αγαπάς» είναι ένα από τα τρία βιβλία που κυκλοφόρησε πρόσφατα (τα άλλα δύο «Χαίρε παραμύθι μου» και «Εν ευταξίαις, εύτακτοι όντες». Ενα ερωτικό μυθιστόρημα, γεμάτο από παύσεις και σιωπές που υπονοούν πολλά- σχεδόν τα πάντα. Ενα βιβλίο στις σελίδες του οποίου ο πόνος παραμονεύει πίσω από τη χαρά για να την κατακυριεύσει και η αγάπη σε θέλει παρανάλωμα για να σου δοθεί.
Πρόκειται για το μεστότερο ίσως βιβλίο της. Αφήγηση και στοχασμός συμπλέκονται αξεδιάλυτα- άλλωστε η συγγραφέας συχνά θέτει ανάλογα ζητήματα στο έργο της- και οι εικόνες που προβάλλονται ακατάπαυστα εντός μας έχουν κάτι από παλιούς ποιητές, εξαιρετικά αγαπημένους.
Οι συμπτώσεις, οι ανακλήσεις, οι αναπολήσεις, όλα έχουν λόγο: με μαστοριά έχει στηθεί το λεπτοδουλεμένο σκηνικό που τα απαιτεί και τα δικαιολογεί. Δεν θα διαβάσετε απλώς μια ερωτική ιστορία. Θα «διαβάσετε» δύο ανθρώπους, μια εποχή, μια περιοχή. Και, βεβαίως, και την καρδιά της συγγραφέως.

Μιχάλη Πιτέχνη Οι Κόρες της Αφροδίτης, εκδόσεις Μεταίχμιο
Μηνά Βιντιάδη Ο δράκος κόκορας, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Ελένης Γκίκα Αν μ' αγαπάς, μη μ' αγαπάς, εκδόσεις Αγκυρα.

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της Ιστορίας

Ουδείς προφήτης εν τη εαυτού πατρίδι, λένε. Κανένας δεν είναι προφήτης στον τόπο του. Ούτε ο Μίλαν Κούντερα. Μόλις τώρα, είκοσι δύο χρόνια μετά την πρώτη έκδοση της «Aβάσταχτης Eλαφρότητας του Eίναι», το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε στη γενέθλια χώρα του, την Τσέχία (τότε Τσεχοσλοβακία). Και, ναι, βρίσκεται στο όριο να γίνει μπεστ σέλερ, αφού πωλούνται εκατό αντίτυπα κάθε μέρα. Ετσι, ένα βιβλίο που όταν γράφτηκε είχε τεράστια σημασία, και αν είχε εκδοθεί τότε θα είχε κάνει διαφορετική αίσθηση, βγαίνει τώρα που μόνο ως «παρελθόν» και ίσως ακόμη- ακόμη και «γραφικό παρελθόν» μπορεί να το δει κανείς. Το μυθιστόρημα, από τα πολύ δυνατά έργα του Κούντερα, παρουσιάζει μια ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στην εξεγερμένη Tσεχοσλοβακία του 1968 και έγινε ταινία από τον Aμερικανό σκηνοθέτη Φίλιπ Kάουφμαν, με τους Nτάνιελ Nτέι Λιούις και τη Zιλιέτ Mπινός. Φυσικά, είχε απαγορευτεί από τις κομμουνιστικές αρχές της χώρας. Η έκδοσή του τώρα, είναι ένα από τα παιχνίδια που παίζει καμιά φορά η Ιστορία, ενδυναμώνοντας ή (όπως στην περίπτωσή μας) αποδυναμώνοντας κείμενα, γεγονότα, ανθρώπους.
H πρώτη έκδοση δημοσιεύτηκε στα γαλλικά και οι Tσέχοι έπρεπε να περιμένουν έως τώρα για να το διαβάσουν στην πρωτότυπη εκδοχή του στη γλώσσα τους. Kαι ενώ το πρωτότυπο είχε γραφτεί στα τσέχικα, κάποια μέρη του χάθηκαν. Eτσι ο Kούντερα αναγκάστηκε παραδόξως να το μεταφράσει από τα γαλλικά στη μητρική του γλώσσα.
O ίδιος διαψεύδει διά του εκπροσώπου του ότι καθυστέρησε την έκδοση «λόγω εχθρικών αισθημάτων έναντι της χώρας. Παρόλο που αυτή η ιδέα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη εδώ, ο ίδιος μου έχει πολλές φορές ότι είναι εντελώς ανοησία» είπε ο αντ' αυτού. Ακόμα μια μητριά- πατρίδα.