Κυριακή, Μαρτίου 02, 2008

Ανθη της πέτρας μπροστά στην πράσινη θάλασσα- Σεφέρης και πάλι

Ξεκίνησα, εντελώς συμπτωματικά, από τον «Δία». Τις μέρες που θα έκλεινα τα 12, μήνα Αύγουστο, σε ένα βιβλιοπωλείο ή υπαίθριο καρότσι με βιβλία (μάλλον το δεύτερο) ανακάλυψα έναν τόμο με τα ποιητικά Απαντα του Διονυσίου Σολωμού. Πενήντα δρχ.- όλο το χαρτζιλίκι των διακοπών. Ετοιμάστηκα να τα θυσιάσω, αλλά δεν χρειάστηκε. Η επιμονή μου συγκίνησε τη θεία, που μου το πήρε δώρο γενεθλίων. Το έχω ακόμη, φυσικά. Είναι μια έκδοση με προλεγόμενα όχι μονάχα του Πολυλά, αλλά και του Κωστή Παλαμά. Για μένα, μνημειώδης όσον αφορά στη μνήμη.
Το αναγνωστικό του Γυμνασίου είχε δημοτική ποίηση και Κάλβο. Εκείνα τα χρόνια, κι αυτά πολλά ήτανε. Μεσούσης της χούντας, η εκπαίδευση δεν ξέφευγε ποτέ από τα προκαθορισμένα, τα συντηρητικά. Αν καμιά φιλόλογος μιλούσε για τον Πρεβέρ ή τον Καβάφη, θα ήταν θαύμα. Μέχρις εκεί, όμως.
Αλλά, οι φίλοι μου ήτανε μεγαλύτεροι από μένα (όχι πολύ, πάντως καθοριστικά) και λόγιοι όλοι τους. Ετσι, ανάμεσα στα 16 και στα 17, οι (τότε) νέοι ποιητές που σήμερα τους αποκαλώ «τα κρατικά βραβεία», γιατί όλοι τους έχουν τιμηθεί με ένα, ο Γιωργάκης Μαρκόπουλος, ο Αντώνης Φωστιέρης, ο Χριστόφορος Λιοντάκης και ο Γιάννης Βαρβέρης, έκριναν ότι πρέπει να μάθω τη Γενιά του ’30. Πάνω απ’ όλους, τον Σεφέρη.
Τον ήξερα ελάχιστα, μέχρι τότε. Δεν ήταν ο ποιητής που έγραψε τους στίχους για το τραγούδι «Στο περιγιάλι το κρυφό»; Αυτός ήταν, παρόλο που το ποίημα τιτλοφορείται «Αρνηση» και παρόλο που όταν ακούς το κομμάτι του Μίκη αλλιώς εκλαμβάνεις το «πήραμε τη ζωή μας λάθος!» και αλλιώς όταν το διαβάζεις:

«Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.»

Αυτός. Αλλά, πέρα από την ανατριχίλα όταν άκουγα κρυφά το τραγούδι (γιατί ήταν χούντα όπως είπαμε και ο Θεοδωράκης απαγορευμένος) είχε και άλλα πολλά. Είχε τον Ερωτικό Λόγο. Και το Φύλλο της Λεύκας. Και το Μυθιστόρημα. Και την Κίχλη. Ποιήματα και συλλογές, και στίχους ακόμα, που δεν σε άφηναν να σταματήσεις πριν τα μάθεις απέξω.
Χάρη στη διακριτική διαμεσολάβηση των φίλων μου, τον διάβασα πολύ. Από τότε, ο Σεφέρης έγινε ο Ποιητής της ζωής μου. Είναι πάντοτε. Αναρωτήθηκα πολλές φορές ποιος γόρδιος δεσμός με δένει μαζί του έτσι που να μην τον εγκαταλείπω ποτέ. Ποιος ομφάλιος λώρος τροφοδοτεί το μυαλό μου με στίχους του κάθε φορά που χρειάζομαι ένα απόφθεγμα, μια ελπίδα να πιαστώ, ένα όργανο να ανατάμω τον κόσμο.
Είναι η κοινή καταγωγή από τη γη της Ιωνίας; (και θα έλεγα μυστικιστική, αλλά δεν ξέρω πώς θα εκληφθεί)… Είναι η αγάπη μου για τον αυστηρό ρυθμό των αρχαϊκών χρόνων (με τον οποίο, πιστεύω, είναι σφραγισμένη η ποίησή του;) Η εσωτερική του οικονομία (που μου ταιριάζει απόλυτα, αντίθετα με την εξωτερική μου πολυλογία;) Η πίστη και η σοβαρότητα με τις οποίες υπερασπίζεται τις απόψεις του; Είναι το ρηξικέλευθο μυαλό του; Το ανυπέρβλητο ταλέντο του; Δεν ξέρω. Πάντως, δεν τον ξεπέρασα ποτέ. Εσείς;

26 σχόλια:

kyriaz είπε...

Πολύ όμορφη η παρουσίαση της σχέσης σου με την ποίηση του Σεφέρη...
Την απόλαυσα στ' αλήθεια.
Να σημειώσω κι εγώ την καταγωγή της μάνας μου από Ιωνία.Λες να είναι κι αυτό;...

(Τελικά τα κατάφερες με το λινκ ή να στο στείλω με email;)

Surrealist είπε...

Πάρα πολύ όμορφη η ανάρτηση, ευαίσθητη και με ουσία... Εχαριστώ πολύ για την πρόσκλησή σου, τιμή μου και ταυτόχρονα πολύ καλή, όπως και η προηγούμενη το αντισταθείτε μ΄ενα ποίημα! Σίγουρα θα γίνει ανάρτηση, αλλά λόγω των ημερών επέτρεψέ μου να την συμπυκνώσω στο ίδιο μοτίβο το δικό σου, δηλ. σαν σχέση ποιήματός του με την διάθεση των ημερών.

Την καλησπέρα μου, όλα όμορφα!!

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Kyriaz μου, δεν τα κατάφερα. Δεν στέλνεις μέιλ;
Surrealıst, όπως σε βολεύει- όλα αυτά είναι πολύ προσωπικά. Καλημέρα.

witchofdaffodils είπε...

Καλημέρα, καλό μήνα.
Χάρηκα που είδα στο απόσπασμα την άνω τελεία που κάνει τη διαφορά..

Σας καταθέτω κι εγω την Ιωνική καταγωγή μου.

ange-ta είπε...

ναι, υπέροχος ο Σεφέρης

φιλιά Συμφωνίτσα μου.
Καλό μήνα

κυκλάμινο είπε...

Εσύ και εξωτερική πολυλογία; Άμα θέλω το πιστεύω!
Εαρινάκι μου, μη ρωτάς για μένα. Κάποια εποχή (μαθήτρια) αντέγραφα ποιήματα που μου άρεσαν. Δεν με ένοιαζαν πολύ τα ονόματα.
Μετά, πήρα τη ζωή στα χέρια μου (δουλειά, γάμος, οικογένεια) και έχασα εκείνον τον κόσμο της ποίησης και της αντιγραφής. Προέκυψε η ανάγκη της γραφής και τώρα (με το ένα πόδι μεσ' τον λάκκο) προσπαθώ να μάθω πράγματα...
Κάλλιο αργά, παρά ποτέ! Πήρα τη ζωή μου λάθος, που λέει και ο Σεφέρης! Σαν τραγούδι το ήξερα, αλλά ποιος το έγραψε, ΟΧΙ!
Τελικά δεν ξέρω γιατί δεν ντρέπομαι γι' αυτό. Μόνο λυπάμαι!
Πάντως, χαίρομαι που είχες αυτή την παιδεία από παιδί! Ξέρεις, αυτό λέγεται τύχη!
Φιλιά το κορίτσι μου και ευχαριστώ για τα ιδιαίτερα που μου κάνεις!
Το δικό σου μπλογκ και κάποια άλλα... είναι μάθημα για μένα!
Τα μπλογκ μου έχουν μάθει πολλά πράγματα εμένα, κι ας τα κατηγορούνε!

Ανώνυμος είπε...

Ας μου επιτραπεί μια αυταπάγγελτη παρέμβαση(ως απρόσκλητος) σχετική με το Σεφέρη.Τον είχαν κατηγορήσει
συντηρητικό ως και μεγαλοαστό και αδιάφορο περί τα πολιτικά.Η αλήθεια όμως είναι άλλη.Στο βιβλίο ΝΕΑ ΚΕΙΜΕΝΑ,Κέδρος,1971 υπάρχει ένα σχόλιο.Παραθέτω μικρά αποσπασματα που έμμεσα αλλά σαφώς οδηγούν σε άλλο συμπέρασμα.Γράφει λοιπόν ο σχολιαστής της Χούντας εναντίον του:
...Είναι πολύ πιθανόν ότι ο κ. Σεφεριάδης ηθέλησε δια της ανακοινώσεώς του να αντιρροπήση τον αδυσώπητον νόμο της φθοράς και της λησμοσύνης, που είναι φυσικά παρακολουθήματα της εκ βιολογικών αιτίων πευματικής του στειρώσεως...
Εμφανίζεται,δηλαδή,βάλλων κατά της ιδίας του πατρίδος και του αιωνίου ελληνισμού...
Τα σχόλια αυτά έγιναν με αφορμή τη δήλωσή του εναντιόν της χούντας στις 28.3.1969
Σε επίρρωση των πιο πάνω σας υπενθυμίζω το σπουδαίο ποίημά του"ΕΠΙ ΑΣΠΑΛΑΘΩΝ"

φιλικά
Π.Καρακούλης

ΩΣΗΕ είπε...

Ακόμα ένας με βαθιά καταγωγή από Ιωνία στην παρέα. Προ-πάππος μου, ο Κωστας Αθανασιάδης, γνωστός ως Μαυρόκωστας έφυγε με καϊκι ένα βράδυ κυνηγημένος από Σμύρνη και κατάληξε στην -Αγγλική τότε- Κύπρο.

Υπέροχος ο Σεφέρης, ναι...

alef είπε...

Και ο Σεφέρης έτοιμος (και αφιερωμένος) κι εγώ καλύτερα, και όλα καλύτερα, ευχαριστώ για την πρόσκληση, μας λείπεις λέμε, οπότε Σαββατο μάλλον ναι, ναι? Φιλί καλό, μεσημβρινό

Εαρινή Συμφωνία είπε...

witch of daffodils ωραία. Σε προτρέπω να διαβάσεις τις «Μέρες» από την επιστροφή του ποιητή στη γενέθλια γη του. Συγκλονιστικά κείμνεα.
Ange-ta υπέροχος, υπέροχος, υπέροχος. Καλη άνοιξη, καλή μου.
Κατερίνα, μου έδωσες μια ιδέα να κάνω κι άλλο ποστ, με τους σημειωμένους στα μαθητικά τετράδια στίχους, αλλά με πρόλαβε η Alef και έκανε εκείνη τη δική της ανθολόγηση.Ευχαριστώ, αλεφάκι.
Π. Καρακούλη, δεν είχα ιδέα για το κείμενο αυτό. Ευχαριστώ.
Ωσηέ, έχουμε πολλά να πούμε για την Ιωνία. Μήπως να κάναμε και κάτι πιο δραστικό εις μνήμην των προγόνων;- για των μπλογκ, πάντοτε.

zero είπε...

Μιλαμε για κορυφες τωρα.
Δεν νομιζω οτι μπορουμε να τους ξεπερασουμε, να τους ξεχασουμε.
Την καλησπερα μου.

skoinovatis είπε...

Πολύ όμορφο Εαρινή Συμφωνία!
Κι ο σκοινοβάτης έχει Ιωνική καταγωγή και αγαπάει τον Σεφέρη.
Να 'σαι καλά

"Λίγο ακόμα
θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν' ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει

λίγο ακόμα,
να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα."

Την καλημέρα μου!

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Zero, έτσι είναι.
skoinovati, μήπως, λοιπόν, πρέπει να κάνουμε κάτι για την Ιωνία; Οχι, φυσικά, με τη μορφή εθνικισμού- αλυτρωτισμού κ.λπ μακριά από εμάς, αλλά ένα μπλογκ, ίσως, με βιβλιογραφία και παραθέματα για την όμορφη γη των Ιώνων;

Kafeini είπε...

Εαρινή Συμφωνία, το κείμενό μου σε περιμένει στην 'Καφεΐνη'.
Καλή σου μέρα!

ναυτίλος είπε...

Πολύ όμορφα τα Σεφερικά σου.
Την πεζογραφία την ανακάλυψα με τον Ξένο του Καμύ που πήρα από ένα πάγκο ,την ίδια εποχή ανακάλυψα την ποίηση με τις γάτες του Αι Νικόλα .
Ο Σεφέρης αποδείχτηκε ανεξάντλητος και συχνά επανέρχομαι στο βιβλιαράκι του , που κοντεύει να λιώσει.Τον Ξένο όπως κι άλλα εξαιρετικά βιβλία του Καμύ δεν τα ξαναδιάβασα...

Ανέστης Μ. είπε...

Δεν ξεπερνιούνται οι αξίες.. Διαχρονικά μας περιπλανούν και όσο τις προσεγγίζουμε τόσο μας αποκαλύπτονται..
Χαιρετισμούς
υγ: πολλά μπράβο για το πολύ όμορφα γραμμένο μπλογκ. Κι ένα λινκ από μένα.

Mh Xeirotera είπε...

Omorfa... :)

(den ksexasa to pexnidi su, eksallou h dioria isxyei akoma!)

faraona είπε...

Aξεπεραστος Σεφερης...χτυπαει μεσα στη φλεβα μου παντα...

Καλο τριημερο Εαρινη μου...

skoinovatis είπε...

Γιατί όχι Εαρινή Συνφωνία!
Εθνικισμοί - αλυτρωτισμοί, που είναι και της μόδας, μακριά από εμάς.
Θα ήταν ωραίο ένα τέτοιο μπλογκ,
και θα το 'θελα με μεγάλη μου χαρά!
Υπό σκέψη λοιπόν!

Αυτό για σένα με αγάπη:

ΜΝΗΜΗ, Β'

ΕΦΕΣΟΣ

Μιλούσε καθισμένος σ' ένα μάρμαρο
που έμοιαζε απομεινάρι αρχαίου πυλώνα'
απέραντος δεξιά κι άδειος ο κάμπος
ζερβά κατέβαιναν απ' το βουνό τ' απόσκια:
"Είναι παντού το ποίημα. Η φωνή σου
καμιά φορά προβαίνει στο πλευρό του
σαν το δελφίνι που για λίγο συντροφεύει
μαλαματένιο τρεχαντήρι μες στον ήλιο
και πάλι χάνεται. Είναι παντού το ποίημα
σαν τα φτερά του αγέρα μες τον αγέρα
που άγγιξαν τα φτερά του γλάρου μια στιγμή.
Ίδιο και διάφορο από τη ζωή μας, πως αλλάζει
το πρόσωπο κι ωστόσο μένει το ίδιο
γυναίκας που γυμνώθηκε. Το ξέρει
όποιος αγάπησε' στο φως των άλλων
ο κόσμος φθείρεται' μα εσύ θυμήσου
Άδης και Διόνυσος είναι το ίδιο".
Είπε, και πήρε το μεγάλο δρόμο
που πάει στ' αλλοτινό λιμάνι, χωνεμένο τώρα
πέρα στα βούρλα. Το λυκόφως
θα 'λεγες για το θάνατο ενός ζώου,
τόσο γυμνό.
Θυμάμαι ακόμη'
ταξίδευε σ' άκρες ιωνικές, σ' άδεια κοχύλια θεάτρων
όπου μονάχα η σαύρα σέρνεται στη στεγνή πέτρα,
κι εγώ τον ρώτησα: "Κάποτε θα ξαναγεμίσουν;"
Και μ' αποκρίθηκε: "Μπορεί, την ώρα του θανάτου".
Κι έτρεξε στην ορχήστρα ουρλιάζοντας:
"Αφήστε με ν' ακούσω τον αδερφό μου!"
Κι ήταν σκληρή η σιγή τριγύρω μας
κι αχάραχτη στο γυαλί του γαλάζιου.

Γ.Σεφέρης
Την καλημέρα μου!

κυκλάμινο είπε...

Καλές Απόκριες το κορίτσι μου! Καλή Καθαρά Δευτέρα! Καλή ξεκούραση και Καλή παρέα!
Φιλάκια πολλά!

Mh Xeirotera είπε...

Antapokrithika epitelus sthn prosklhsh sas :) Argoporimenos alla mesa sta xronika plesia pou eixate thesei.

O plithintikos, an ke epivevlimenos, einai parodikos.

(kalh sarakosth!)

Eulie Aeglie είπε...

Το σημαντικό είναι ότι υπάρχει ένας ποιητής που έχει βρει το δρόμο να φτάσει στην καρδιά σου. Η ζωή είναι αλλιώς όταν πορευόμαστε με τέτοια συντροφιά.

thalassamov είπε...

υπέροχη ανάρτηση. Νοσταγλικά ευαίσθητη...
χαίρομαι που ανακάλυψα το μπλογκ σου...
:)))))))))))))))))))))))))))))

kyriaz είπε...

Ξέρω πως δεν πρόλαβες να τη γνωρίσεις-ποντάρω όμως στην ευαισθησία σου και το δυναμισμό σου.
Αν θες δες στο μπλογκ μου-δεν είναι πάντως μπλογκοπαίνιδο....

κυκλάμινο είπε...

εαρινάκι, η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη!
Φιλάκια πολλά και κοίτα να ξεκουράζεσαι και λίγο!

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Καλημέρα σε όλους έλειπα στη Θεσσαλονίκη και δεν απάντησα σε κάμποσους, επειδή δεν τα καταφέρνω με το λαπτοπ. Ευχαριστώ για τις επισκέψεις, τους χαιρετισμούς, τις προσκλήσεις και τις ιδέες σας