Πέμπτη, Νοεμβρίου 15, 2007

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες: Ο ερωτας σε ποια, άραγε, χρόνια;

Κατά πάσα πιθανότητα φταίω εγώ, αλλά η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν κατάφερα να τελειώσω το «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Είχε όλα τα εχέγγυα για να μου αρέσει: υπογραφή του Μάρκες, ερωτικό μυθιστόρημα, με υπόθεση που ξετυλιγόταν στη Λατινική Αμερική. Και όμως, με το ζόρι έσπρωχνα τον εαυτό μου και γύριζε τις σελίδες, μέχρι που, κάπου στη μέση πια, τα παράτησα, χωρίς μάλιστα να διαβάσω και το τέλος!
Το τέλος έπαιζε τον δικό του ρόλο στα βιβλία του Μάρκες και ιδίως στο «Εκατό χρόνια μοναξιά» που το διάβαζα απνευστί, ενθυμούμενη τις παροτρύνσεις των φίλων οι οποίοι το είχαν ήδη διαβάσει: μη τυχόν και δεις το τέλος πριν φτάσεις στην τελευταία σελίδα, στην τελευταία σειρά! Ακολούθησα τις συμβουλές τους και όντως δεν έχασα. Αλλά εδώ, στον «έρωτα» δεν ξέρω αν γίνεται κάτι παρόμοιο, δεν έχω ιδέα αν στο τέλος, έστω, δικαιώνεται το μυθιστόρημα, ο συγγραφέας, ή αν όλα μένουν βαρετά και θαμπά όπως στην αρχή και στη μέση.

Τα θυμάμαι τώρα αυτά, καθώς «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» έγινε ταινία και προβάλλεται από αύριο (πού αλλού; Στην Αμερική). Η σκηνοθεσία είναι του Μάικ Νιούελ ενώ ο Ρόναλντ Χάργουντ έγραψε το σενάριο βασισμένος στο μυθιστόρημα. Η άδεια δόθηκε μετά από πολλών ετών πιέσεις προς τον νομπελίστα συγγραφέα που μάλλον φοβόταν την τύχη που θα είχε το δημιούργημά του. Θα έρθει και σε μας, και θα δούμε. Δεν ξέρω πάντως αν θα το δω, αφού κρατώ τις επιφυλάξεις μου, ενισχυμένες, μάλιστα από (ποιον άλλον;) τον Γιάννη Ρίτσο.
Ο Ρίτσος υπήρξε μέγας θαυμαστής του Μάρκες, αν και, ως γνήσιος δημιουργός, ήξερε τα τρωτά του σημεία και συχνά υπεδείκνυε αδυναμίες- χωρίς αυτό να μειώνει την εκτίμησή του απέναντι στο έργο. Όταν λοιπόν του εκμυστηρεύθηκα την απογοήτευσή μου από τον «Ερωτα στα χρόνια της χολέρας» με δικαίωσε, δίνοντάς μου και επιχειρήματα: αυτό, μου είπε, είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα. Η λαχτάρα, το πάθος, η αδημονία, η αιδημοσύνη, η δίψα για ηδονή, είναι όλα γνωρίσματα της νιότης. Κι όμως, οι ήρωες μιλάνε και συμπεριφέρονται σαν να είναι γέροι.
Ο συγγραφέας εμπεριέχει όλες τις ηλικίες. Είναι και παιδί και νέος και ώριμος και γέρος. Αλλά, κάθε αφήγηση χρειάζεται τον πραγματικό της Χρόνο, τον ταιριαστό της, προκειμένου να είναι ζωντανή. Ένας άνθρωπος που δεν δονείται από το πάθος, από τα πάθη, πώς να εξομολογηθεί πειστικά και δυνατά κάτι τόσο σπουδαίο όσο ο έρωτας;
Δεν βάζω τα λόγια σε εισαγωγικά, διότι η μνήμη τα έχει κρατήσει, δεν τα είχα σημειώσει κάπου, ώστε να τα θυμάμαι επακριβώς. Πιστεύω ότι έτσι δημιουργείται ο μύθος ενός καλλιτέχνη: από όσα έχουμε ξεχάσει και ανασύρουμε στο φως περιβεβλημένα από μιαν αχλύ.
Εν πάση περιπτώσει, έτσι δικαιολόγησα κι εγώ τον εαυτό μου που δεν μου άρεσε το βιβλίο. Ολοι έχουν μια δικαιολογία άλλωστε, για όλα. Θυμάμαι πως όταν ο Μάρκες πήρε το Νόμπελ στον Ριζοσπάστη γράψαμε ένα μεγάλο κείμενο που μπήκε με πολλούς δισταγμούς. Την επομένη ακολούθησε σκληρή κριτική, γιατί είχαμε γράψει τόσα καλά για έναν συγγραφέα που δεν ήταν «εκπρόσωπος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και τα ρέστα. Ευτυχώς, ο Μάρκες έδωσε τα χρήματα του βραβείου του στους Σαντινίστας της Νικαράγουα (τους επαναστάτες αντάρτες) για τον αγώνα τους και με αυτό τον τρόπο σταμάτησε η μουρμούρα, αν και ο ίδιος παρέμεινε πολλά χρόνια «ύποπτος». Κι εμείς ύποπτοι είμαστε άλλωστε- από τότε….
Αφιερωμένο στην πολυαγαπημένη Alef που επέμενε πως θα το γράψω τελικά...

13 σχόλια:

αθεόφοβος είπε...

Το Εκατό χρόνια μοναξιάς είναι από τα λίγα βιβλία που έχοντας διαβάσει τα 3/4 δεν έφτασα στο τέλος.
Προσωπικά ο Μαρκες δεν κατάφερε να με συγκινήσει.
Ϊσως να πάιζει ρόλο και η διάθεση σου όταν διαβάζεις ένα βιβλίο.

Roadartist είπε...

το συγκεκριμένο βιβλίο του δεν το έχω διαβάσει :(
Ωραίο blog!..τώρα σε βρίκα .. και εσένα!

scalidi είπε...

τα διαβάζω όλα όσα γράφεις, αλλά δεν ξέρω τι να πω. γράφεις για έναν άνθρωπο που στα μάτια μου είναι κάτι παραπάνω από μύθος, για το Ρίτσο λέω -κορυφαίο το αρκουδάκι :)))))))

εμένα μου άρεσε "Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας" και μου άρεσε πολύ, δεν είχα δει ποτέ αυτό το ξένο εξώφυλλο που είναι καταπληκτικό, αλλά το ελληνικό άχρωμο και άοσμο (κίτρινο) το έχω συνηθίσει γιατί συνάδει με τον τίτλο και τη χολέρα :))) ελπίζω να είσαι καλά, δεν αξιώθηκα να σε δω, αλλά που θα μου πάει θα σε βρω και θα μου τα πεις όλα αυτά από κοντά, ε, δεν θα μου τα πεις;

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ με τη Σταυρούλα. Πολυαγαπημένο βιβλίο έστω και μ'αυτό το άχαρο εξώφυλλο.

alzap είπε...

Οι "ύποπτοι". Αυτοί οι ύποπτοι οι συνήθεις και οι ασυνήθεις. Αυτοί κινούν τα νήματα της ζωής και έχει ανατροπές και εκρήξεις. Είναι η υποψία βλέπεις πως μπορούμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να κάνουμε καλύτερη τη ζωή τη δική μας και των συνανθρώπων μας.
:-)

Κι εγώ δυστυχώς ή ευτυχώς -παίζει και το ευτυχώς νομίζω- δεν μπόρεσα ποτέ να τελειώσω αυτό το βιβλίο.
Τρεις οι ανεπιτυχείς απόπειρες.

alef είπε...

"Ιδεολογικά ύποπτη" και η συγκινημένη (για την αφιέρωση) και "η πολυαγαπημένη σου άλεφ" εδώ! Εχεις απόλυτο δίκιο, έρωτας με κηλίδες στα χέρια, δεν γίνεται, ναι? Και να τα γράφεις αυτά που έχουν συμβεί, ειπωθεί, διότι δεν πρέπει να ξεχαστούνε στον χρόνο, ναι? Αυτά να γράφεις, τα όσα σπουδαία από τόσους σπουδαίους θυμάσαι, γίνεται? Σαββατιάτικο φιλί καλό κι... επαναστατικό, ημέρα που είναι! (εννοείται σήμερα σταθερά, εφημερία στην... κλινική! Ναι, ακόμα μ' έχουν απέξω!)

Ελπίδα είπε...

Εαρινάκι μου, πάλι σπρώξιμο ήθελες για να το γράψεις; Θα σε σκοτώσω!
Είναι δυνατόν να μας στερείς τη γραφή σου και την σκέψη σου;
Βάλ' της μυαλό ρε αλεφάκι που είσαι κοντά!
Εαρινάκι μου, δεν έχω διαβάσει Μάρκες, αλλά συμφωνώ κι εγώ πως αν κάτι δεν το γράψεις όταν το νιώθεις, τελείωσε! Καμμία σχέση το αποτέλεσμα με αυτό που θα φέρει η ανάμνησή του ή η περιγραφή του!
Γι' αυτό κι εγώ δυσκολεύομαι να κάνω τα ημερολόγια μυθιστόρημα...
Ίσα να γράφεις:
"Πονάει πολύ, δεν το αντέχω..."
Ίσα να γράφεις,
"Εκείνη, πονούσε πολύ και δεν το άντεχε..."
Φιλάκια το κορίτσι μου και να είσαι καλά!
Θα ξανάρθω το βράδυ να διαβάσω και τα άλλα σου ποστ, γιατί έμπλεξα, αλλά απόψε θα χαρώ το ρεπό μου!

Antoine είπε...

Τώρα θα βγει και στον κινηματογράφο. Εγώ είμαι επιφυλακτικός για την ταινία και απ' ότι άκουσα δεν αποδίδει τόσο καλά την αφήγηση του Γκαρσία Μάρκες. Για να δούμε!

Τι κάνεις Εαρινή Συμφωνία; Όποτε λέω το διαδικτυακό όνομά σου (αν κατάλαβα καλά Αγγελική είναι το πραγματικό σου), θυμάμαι και τον ομώνυμο πίνακα του Γύζη...

Mh Xeirotera είπε...

Kalh su mera Earinh :)

Eides pou mu perase o plithintikos. Me eixa taksei ke ston Agio Nektario gia kalo ke gia kako.

Cheers!

Ανώνυμος είπε...

Είναι, πράγματι, αρκετά πικρό το να διαπιστώνει κανείς πόσο λίγο αλλάζουν τα πράγματα διαχρονικά. Πάντως το λεξιλόγιο έχει εμπλουτισθεί, έκτοτε.

Τα σέβη μου, αγαπητή επιστημόνισσα (pun intended)

Justine's Blog είπε...

Αγαπημένη μου,
Μου αρέσεις γιατί εμμένεις στον κεντρικό άξονα της σκέψης σου, γιατί ευθυγραμμίζεσαι με τον μέντορά σου. Αλήθεια, αυτή είναι η μεγαλύτερη προίκα σου. Και εμένα μπορεί να με συνεπαίρνει ο λόγος του μαγικού ρεαλιστή, μπορεί να με τραβάει σε όλα του τα μονοπάτια, αλλά σέβομαι ότι μπορεί και να μην αρέσει το συγκεκριμένο βιβλίο του.
Πάντως, να ξέρεις πως άρχισα να ξαναδιαβάζω λογοτεχνία μετά τα χρόνια της πανεπιστημιακής παραφοράς λόγω του Μάρκες. Είχα προλάβει μέχρι το τέλος του λυκείου να καθαρίσω με Ελληνες και ξένους κλασικούς βλέπεις. Είχα μπουχτίσει κι αυτός ο μάγος με ξανάβαλε στο ταξίδι.
Φιλιά απο τα χιόνια μου

Ανώνυμος είπε...

(στην κυρία Ρωρερκάρ)

(3 Φλεβάρη)

Κουβέρτες στο μπαλκόνι της κρέμασε ν’ αεριστούνε.
Στεκόμουν και τους έλεγα και τις παρακαλούσα
για του κορμιού της τις κρυφές τις χάρες να μου ειπούνε-
για όσα ντύνουν το κορμί, γυμνό σαν είναι, λούσα.

«Πράμα ζητάς αδύνατο φτωχέ μου ερωτεμένε.
Να πουν κεράκια του ηλιού το λαμπροφώς μπορούνε;
Τη δυστυχιά μπορούν να πούν τα μάτια όσο κι αν κλαίνε;
Το μεγαλείο του θεού ψαλμοί να δι’γηθούνε;

Τα μάγια και τα θάματα που στο κορμί της δένουν,
όσα πολλά κι αν στόμα ειπεί, τρανά κι αν χείλι ψάλει,
μικρά γινόνται τα τρανά και τα πολλά λιγαίνουν-
ανείπωτ’ ειν’ η ομορφιά στο σώμα αυτό που θάλλει.

Μονάχα αν κάτω από μας γλυκοβρεθείς μαζί της
τ’ άγια θα βρεις και τα ιερά που κλει’ τ’ αβρό κορμί της.»

Γιώργης Χολιαστός

Ανώνυμος είπε...

"Η λαχτάρα, το πάθος, η αδημονία, η αιδημοσύνη, η δίψα για ηδονή, είναι όλα γνωρίσματα της νιότης."

"Εχεις απόλυτο δίκιο, έρωτας με κηλίδες στα χέρια, δεν γίνεται, ναι?"

αποσπασμα απο την αποχαιρετιστηρια επιστολη του Μαρκες εν οψει του θανατου του:
"Στοὺς ἀνθρώπους θὰ ἔδειχνα πόσο λάθος κάνουν νὰ νομίζουν ὅτι παύουν νὰ ἐρωτεύονται ὅταν γερνοῦν, χωρὶς νὰ καταλαβαίνουν ὅτι γερνοῦν ὅταν παύουν νὰ ἐρωτεύονται! "

(Ξερουμε με στοιχεια οτι ο μαρκες δεν ηταν ερωτευμενος οταν εγραφε το εν λογω βιβλιο, ή το υποθετουμε βασει της ηλικιας του και της αντιληψης οτι ο ερωτας εχει ηλικια?
Καταληγουμε στο συμπερασμα αυτο απο τον τροπο της αφηγησης-πως ομως ειμαστε βεβαιοι οτι αυτος ο τροπος αφηγησης (που ενδεχομενως δεν ταιριαζει στον τροπο που εμεις βιωνουμε το παθος και τον ερωτα) αυτοματως συνεπαγεται την ελλειψη παθους εκ μερους του συγγραφεα? Θελω να πω, καθενας εκφραζει τον εσωτερικο του κοσμο με μοναδικο τροπο (ευτυχως, γιατι αυτος εν τελει ειναι ενας απο τους λογους που κανουν την τεχνη παντα ενδιαφερουσα).
"αν κάτι δεν το γράψεις όταν το νιώθεις, τελείωσε!" --> γιατι η αναμνηση, εστω, του ερωτος να ακυρωνει μια ερωτικη αφηγηση?