Τετάρτη, Νοεμβρίου 15, 2006

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της Ιστορίας

Ουδείς προφήτης εν τη εαυτού πατρίδι, λένε. Κανένας δεν είναι προφήτης στον τόπο του. Ούτε ο Μίλαν Κούντερα. Μόλις τώρα, είκοσι δύο χρόνια μετά την πρώτη έκδοση της «Aβάσταχτης Eλαφρότητας του Eίναι», το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε στη γενέθλια χώρα του, την Τσέχία (τότε Τσεχοσλοβακία). Και, ναι, βρίσκεται στο όριο να γίνει μπεστ σέλερ, αφού πωλούνται εκατό αντίτυπα κάθε μέρα. Ετσι, ένα βιβλίο που όταν γράφτηκε είχε τεράστια σημασία, και αν είχε εκδοθεί τότε θα είχε κάνει διαφορετική αίσθηση, βγαίνει τώρα που μόνο ως «παρελθόν» και ίσως ακόμη- ακόμη και «γραφικό παρελθόν» μπορεί να το δει κανείς. Το μυθιστόρημα, από τα πολύ δυνατά έργα του Κούντερα, παρουσιάζει μια ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στην εξεγερμένη Tσεχοσλοβακία του 1968 και έγινε ταινία από τον Aμερικανό σκηνοθέτη Φίλιπ Kάουφμαν, με τους Nτάνιελ Nτέι Λιούις και τη Zιλιέτ Mπινός. Φυσικά, είχε απαγορευτεί από τις κομμουνιστικές αρχές της χώρας. Η έκδοσή του τώρα, είναι ένα από τα παιχνίδια που παίζει καμιά φορά η Ιστορία, ενδυναμώνοντας ή (όπως στην περίπτωσή μας) αποδυναμώνοντας κείμενα, γεγονότα, ανθρώπους.
H πρώτη έκδοση δημοσιεύτηκε στα γαλλικά και οι Tσέχοι έπρεπε να περιμένουν έως τώρα για να το διαβάσουν στην πρωτότυπη εκδοχή του στη γλώσσα τους. Kαι ενώ το πρωτότυπο είχε γραφτεί στα τσέχικα, κάποια μέρη του χάθηκαν. Eτσι ο Kούντερα αναγκάστηκε παραδόξως να το μεταφράσει από τα γαλλικά στη μητρική του γλώσσα.
O ίδιος διαψεύδει διά του εκπροσώπου του ότι καθυστέρησε την έκδοση «λόγω εχθρικών αισθημάτων έναντι της χώρας. Παρόλο που αυτή η ιδέα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη εδώ, ο ίδιος μου έχει πολλές φορές ότι είναι εντελώς ανοησία» είπε ο αντ' αυτού. Ακόμα μια μητριά- πατρίδα.

11 σχόλια:

Dimitris Stefosis είπε...

Επιτρέψτε μου να συμπληρώσω: η πρώτη έκδοση στην τσεχική γλώσσα έγινε το 1985 (έναν μόλις χρόνο μετά από εκείνη στη γαλλική) από τον εδρεύονται στον Καναδά εκδοτικό οίκο "Sixty-Eight Publishers" του (σπουδαίου αλλά λιγότερο διάσημου συγγραφέα Josef Josef Škvorecký). Τυχαίνει να κρατώ αυτή τη στιγμή στα χέρια μου ένα από τα αντίτυπα εκείνης της πρώτης έκδοσης...
Οι Τσέχοι έχουν ούτως ή άλλως μια αμφιθυμική σχέση με τον Kundera. Ανέκαθεν... Και πριν τη φυγή του... Θυμάμαι ότι σε μια (από τις σπάνιες) δημόσια ομιλία του στο Brno το 1993, στην οποία είχα την τύχη να παραβρεθώ, είχε πει ότι κι εκείνος εξ αντανακλάσεως ανέπτυξε μια ανάλογη σχέση με τους συμπατριώτες του...
Προσωπικά θεωρώ σημαντικότερο το βιβλίο του "Το Αστείο" (Žert) από το "Η Αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι"...

reginarosasamat είπε...

Θα συμφωνήσω για το ''αστείο''. Εχω χρόνια να διαβάσω Κουντερα, ευκαιρία είναι τωρα πάλι.

reginarosasamat είπε...

Α, τωρα που το θυμηθηκα Αγγελική. Ζητησα τις Κορφιάτικες ιστορίες, μα δεν μπορώ να τις βρω. Θυμάσαι έκδοση;

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Δημήτρη, πράγματι, το Αστείο είναι μακράν το καλύτερο. Ωστε είχες την τύχη να τον ακούσεις ζωντανά, ε; Ευχαριστώ για τις επισημάνσεις, τις οποίες τα ειδησεογραφικά πρακτορεία αγνόησαν, διότι, γενικώς, οι δημοσιογράφοι πολλά αγνοούμε.
Ρεγγίνα, εκδόσεις Γαβριηλίδη, με την επιμέλεια του Γιάννη Δάλλα, μάλιστα.

scalidi είπε...

Ιούνιος φέτος. Ολιγοήμερες διακοπές, οπτασία στις ατελειώτες μέρες δουλειάς. Στο εσωτερικό ενός αναπαλαιωμένου νεοκλασικού στο Ναύπλιο, φτιαγμένο με απαράμιλλο γούστο και προσωπικό χειρωνακτικό κόπο μιας φίλης. Στα ράφια του σπιτιού, λιγοστά βιβλία. Είχα φύγει με μια βαλίτσα βιβλία μαζί μου, αλλά δεν τα άνοιξα. Βρήκα μια από τις πρώτες ελληνικές εκδόσεις της αβάσταχτης ελαφρότητας και την καταβρόχθισα. Ευχαριστήθηκα την αυθεντικότητα του συγγραφέα και της μεταφράστριάς του...

kerasia είπε...

Ίσως να διάβασα πολύς νωρίς "Το αστείο" και να μην μπορούσα να το εκτιμήσω. Μπορεί να του δώσω μια δεύτερη ευκαιρία.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Να του δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία, ναι. Και μαζί, ας ρίξουμε μια ματιά και στο Βαλς του αποχαιρετισμού όπως και στο Η ζωή είναι αλλού. Κατά τη γνώμη μου, αυτά τα τρία είναι, κατά βάσιν, ο Κούντερα- ίσως και Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης. Σήμερα, που έχουν αλλάξει οι εποχές, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τη συνεισφορά του στον τομέα της ελεύθερης έκφρασης. Τα ανωτέρω βιβλία είναι, όμως ενδεικτικά του τι εκόμισε στο μυθιστόρημα.

scalidi είπε...

έτσι, ακριβώς, εαρινή συμφωνία, είναι τα πράγματα. κακά τα ψέματα υπήρξε από τους ανανεωτές αν όχι από τους εκφραστές του σύγχρονου ευρωπαϊκού μυθιστορήματος

Caesar είπε...

"Ναί, έτσι το είδα ξαφνικά: οι περισσότεροι άνθρωποι απογοητεύονται από τη διπλή εσφαλμένη πίστη: Πιστεύουν στην α ι ώ ν ι α μ ν ή μ η (ανθρώπων, πραγμάτων, πράξεων, εθνών) και στην ε π α ν ό ρ θ ω σ η (πράξεων λαθών, αμαρτιών, αδικιών). Και τα δύο σκέλη αυτής της πίστης είναι ψεύτικα. Στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: όλα θα ξεχαστούν και τίποτα δέ θα επανορθωθεί. Το θέμα της επανόρθωσης (εκδίκηση και συγχώρεση) θα το διαδεχθεί η λήθη. Κανείς δέ θα επανορθώσει τις αδικίες που έγιναν αλλά κι όλες θα ξεχαστούν"
[MILAN KUNDERA]
ZERT TO AΣΤΕΙΟ

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Καλώς ήλθες, Καίσαρα. Πικρό και βαθειά αληθινό το απόσπασμα που μας θυμίζεις. Σταυρούλα, συμφωνούμε.

reginarosasamat είπε...

Eυχαριστώ (για τις εκδόσεις) :)