Σάββατο, Σεπτεμβρίου 23, 2006

Από Διός άρξασθαι

Ιστορία και πολιτική. Πολιτική και Ιστορία. Αλληλένδετες και πολύ ενδιαφέρουσες και οι δύο. Η Πολιτική του παρελθόντος είναι, άλλωστε, σπέρμα της Ιστορίας και η Ιστορία πρέπει να έχει αφήσει τα κληροδοτήματά της στην Πολιτική του μέλλοντος. Το εκδοτικό φθινόπωρο μας επιφυλάσσει τέσσερα έργα που αξίζει να μελετήσουμε και τα οποία θα εκδοθούν στο εγγύς μέλλον:

«Η ιστορία του Βυζαντίου» σε επιμέλεια ενός ανθρώπου που πολλά γνωρίζει για το Βυζάντιο, του Σιρίλ Μάνγκο, θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νεφέλη, σε μετάφραση Ολγας Καραγιώργου. Πρόκειται για μια συλλογική εργασία, που επιχειρεί να συνθέσει το, πράγματι θαυμαστό, φαινόμενο.

Ο Στήβεν Ράνσιμαν γνώριζε επίσης πολλά για το Βυζάντιο, αλλά εμείς θα γνωρίσουμε ένα άλλο έργο, από την Μεσαιωνική Ιστορία πάντοτε, την οποία ο συγγραφέας μελετούσε τον μακρύ του βίο (ο φιλέλληνας Στήβεν Ράνσιμαν μάς αποχαιρέτησε το 2000 στα 97 του χρόνια). «Η ιστορία των Σταυροφοριών», τρίτομο έργο, θα κυκλοφορήσει από τον «Γκοβόστη» σε μετάφραση Αγγυς Βλαβιανού.

Λαοί χωρίς μνήμη είναι λαοί που χειραγωγούνται εύκολα. Και χωρίς γνώση, βεβαίως. Ενα πανόραμα του φασισμού στην πολιτική, στην ιστορία, στην κοινωνιολογία και στη φιλοσοφία περιλαμβάνει το βιβλίο του Ρόμπερτ Ο Πάξτον «Η ανατομία του φασισμού». Το αναμένουμε από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης ήταν ένας κορυφαίος διανοητής της σύγχρονης Ελλάδας και η πρόωρη απώλειά του μάς στέρησε από μια νηφάλια, οργανωμένη, αιρετική, σπουδαία σκέψη.Το τελευταίο βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη με τίτλο «Οι πολιτικοί και ο άνθρωπος. Ζητήματα κοινωνικής οντολογίας», θα κυκλοφορήσει τώρα στα ελληνικά σε μετάφραση Λευτέρη Αναγνώστου από τις εκδόσεις Θεμέλιο. Αυτός ο τόμος των 1.000 σελίδων έχει εκδοθεί στη Γερμανία, όπου ο Κονδύλης είναι ιδιαίτερα γνωστός, αφού εκεί σπούδασε αλλά και ξεδίπλωσε τις σκέψεις του.

Παρασκευή, Σεπτεμβρίου 22, 2006

Αυτό ήταν η ειρήνη



«Τ’ όνειρο του παιδιού, είναι η ειρήνη
το όνειρο της μάνας, είναι η ειρήνη
τα λόγια της αγάπης κάτω απ’ τα δέντρα,
είναι η ειρήνη»

Γραμμένο σε καιρούς που η υποστήριξη της ειρήνης μπορεί και να ήταν συνώνυμη με τον θάνατο, και όχι σε καιρούς που ακόμα και τα κορίτσια των καλλιστείων εκδηλώνονται «υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης» το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου με τον τίτλο «Ειρήνη» ήταν ένα δημιούργημά του που πολύ αγαπούσε ο ίδιος, αλλά και το κοινό. Γι’ αυτό και συνήθιζε να το διαβάζει σε εκδηλώσεις, υπό το θερμότατο και παρατεταμένο χειροκρότημα των εκατοντάδων και χιλιάδων παρισταμένων, ιδίως στο τέλος.

Το ποίημα δεν είναι, σαφώς, της ποιότητας του Επιταφίου, της Ρωμιοσύνης, άλλων δημιουργημάτων του ποιητή. Είναι απλό και κάπως προπαγανδιστικό. Ισως όμως σε αυτό να οφείλει την ευρεία αποδοχή του και την αγάπη του κοινού. Στη δεκαετία του ’50, οπότε και γράφτηκε, η αναφορά στη λέξη «ειρήνη» ήταν δυνατόν να σημαίνει ακόμη και στρατοδικείο, και εκτέλεση. Στην επόμενη δεκαετία, με το κίνημα της ειρήνης να μεσουρανεί, ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης, που την κήρυττε, δολοφονήθηκε από το δεξιό παρακράτος στη Θεσσαλονίκη, ενώ πολλοί νέοι που ασπάστηκαν τις απόψεις του Μπέρτραντ Ράσσελ, πέρασαν από δίκες. Ο προπαγανδιστικός χαρακτήρας του θα πρέπει να αποδοθεί στις «ανάγκες» των καιρών, τις οποίες ο ποιητής δεν παραγνώριζε.
Παγκόσμια Ημέρα της Ειρήνης, σήμερα. Εξ ου και οι αναμνήσεις. Ας θυμηθούμε την κατάληξη του ποιήματος, γεμάτη εμπιστοσύνη προς τον Ανθρωπο και το Αύριο:
«Πάνω στις ράγες των στίχων μου
το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο σιτάρι και τριαντάφυλλα
είναι η ειρήνη.
Αδέλφια μου,
μές στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει
όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του.
Δώστε τα χέρια αδέλφια μου,
αυτό είναι η ειρήνη.»