Κυριακή, Ιουνίου 17, 2007

«Ο ψεύτης παπούς» της Αλκης Ζέη

Τη συνάντησα στα πρώτα χρόνια της νιότης μου. Μέχρι τότε ήξερα το «Καπλάνι της βιτρίνας», τον «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» ήξερα και το «Κοντά στις ράγιες». Τότε έμαθα και το «Γόβες κι αρβυλάκια», ένα βιβλίο με διηγήματα από τα χρόνια της προσφυγιάς. Τα αγαπούσα πάρα πολύ τα βιβλία της και αγάπησα πολύ την ίδια την Αλκη Ζέη. Ακόμη αγαπώ αυτή την υπέροχη, γενναιόδωρη και γενναία γυναίκα.
Αφορμή για να τη γνωρίσω ήταν «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» το μυθιστόρημά της για μεγάλους, που έκανε πάταγο, καθώς ήταν αιρετικό. Ελεγε πολλά: ας πούμε ότι ένας «ήρωας» της Αντίστασης μπορεί να μην είναι ακριβώς ό,τι ονειρεύτηκε ένα νεαρό, ερωτευμένο κοριτσόπουλο. Οτι μπορεί και να έχει γίνει (ή μήπως ανέκαθεν να ήταν;) άκαμπτος, παγερός, σχεδόν άγνωστος. Ελεγε για τα γεγονότα στην Τασκένδη και έδινε όνομα τους πρωταίτιους, «φωτογραφίζοντάς» τους- τότε, που οι παλιοί αντάρτες ήρθαν στα χέρια και έφτασαν μέχρι και να βγουν μαχαίρια. Ελεγε, χωρίς να ονοματίζει, για τα όσα έφερε στην Αριστερά και στο αριστερό κίνημα ο Στάλιν και ο κάθε Στάλιν, ο Ζαχαριάδης και ο κάθε Ζαχαριάδης.
Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, ίσως και να μη κατανοεί κανείς τον σάλο που προκάλεσε αυτό το τόσο καλογραμμένο και τόσο ανατρεπτικό μυθιστόρημα. Επειδή το έργο τέχνης δικαιώνεται από την αισθητική του, «Η αρραβωνιαστικά του Αχιλλέα» εξακολουθεί και τώρα να παραμένει ένα σπουδαίο βιβλίο- και αφού έχουν κατασιγάσει τα πάθη.
Μια παρένθεση εδώ. Ηταν αντικομματικό το βιβλίο, ή δεν ήταν; Ιδού το ερώτημα για το ΚΚΕ. Στη γενική συνέλευση της ΚΟΒ Ριζοσπάστη, ο τότε γενικός γραμματέας του Κόμματος Χαρίλαος Φλωράκης ρώτησε τον Δημήτρη Δανίκα, εκείνος πέταξε το μπαλάκι στην υποφαινόμενη που απάντησε αρνητικά, αλλά ο Χαρίλαος ήθελε κάτι περισσότερο. Ετσι, ζήτησε να συνεδριάσουν το πολιτιστικό του Ριζοσπάστη και το Πολιτιστικό της Κεντρικής Επιτροπής και ό,τι αποφασίσουν αυτό να αποτελεί και τη θέση του ΚΚΕ. Ευτυχώς, αποφάσισαν ότι δεν είναι αντικομματικό, αποφεύγοντας ένα ολίσθημα από αυτά που θα κατέτρεχαν το ΚΚΕ ακόμη, όπως, π.χ. με τη «Λέσχη» του Στρατή Τσίρκα από τις «Ακυβέρνητες πολιτείες».

Το θέμα μας ωστόσο δεν είναι το παρελθόν, αλλά το καινούργιο βιβλίο της Αλκης Ζέη «Ο ψεύτης παππούς». Το οποίο, αν και εφηβικό, βρίσκεται στα ευπώλητα, αφού αγαπήθηκε και από το μεγαλύτερο σε ηλικία κοινό. Απευθύνεται, άλλωστε, σε νέους από 11 έως 111 ετών και, για να πούμε την αλήθεια, τους ικανοποιεί όλους.
Ο ψεύτης παππούς, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος», είναι ένα βιβλίο για τις σχέσεις ανάμεσα στις γενιές και για το πώς μπορούν να καλυφθούν τα πράγματα. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι η εξιστόρηση μιας ζωής που αξίζει να τη ζει κανείς, της ζωής του παππού, η οποία ήταν γεμάτη ανατροπές, αγώνες, έρωτες, μάχες της μικρής (και τόσο φθοροποιού) καθημερινότητας.


Πώς μπορούν να χωρέσουν τόσα πολλά απρόοπτα και απρόβλεπτα στη ζωή ενός ανθρώπου; Από την πλευρά αυτή έχει δίκιο ο νεαρός να υποπτεύεται τον παππού, να θεωρεί πως του λέει ψέματα και υπερβολές. Γιατί δεν ξέρει πως υπήρξαν και γενιές που έζησαν με όλη τη σημασία της λέξης, χωρίς να φοβούνται μήπως γίνουν ολοκαυτώματα.
Ο παππούς της Αλκης Ζέη είναι, περίπου, συνομίληκος του κάθε αναγνώστη. Είναι ένας άνθρωπος που δεν φοβάται να ζήσει, να αγαπήσει, να προσπαθήσει, να πετάξει και ας πέσει, να τολμήσει και ας στραπατσαριστεί. Η στέρεη πένα της έκανε και πάλι θαύματα. Πόσο τυχεροί είναι οι νεώτεροι αναγνώστες, τους οποίους η Αλκη Ζέη εφοδιάζει συχνά με δείγματα του αστείρευτου ταλέντου της!

30 σχόλια:

Σπύρος Σεραφείμ είπε...

θαύματα που γίνονται με πένα και όχι μαγικό ραβδάκι

Mh Xeirotera είπε...

Fenete aksiologo keimeno. H teleutea paragrafos tu post su, apogionei ton diko su anagnosth :)

Na eise kala dear earinh!

scalidi είπε...

Δημοκρατίιιιιιιιιιιιιιιαααααααα, που φώναζε το γατί της η Μέλια...

reginarosasamat είπε...

Καλησπέρα. Η μεγάλη μου κόρη είναι φανατική της Άλκης Ζέη. Τής πήρα το βιβλιο αυτό πριν λίγες μέρες με το που τελείωσε τις εξετάσεις στο σχολείο. Το ξεκοκκάλισε μέσα σε μια μέρα.

Ανώνυμος είπε...

Την είχα ξεχάσει (ομολογώ, κοκκινίζοντας). Μ' έπεισες να ξαναπιάσω το νήμα. Σαν το διαβάσω (θα μου πάρει λίγες μέρες γιατί έχω άλλο βιβλίο στα χέρια), θα ξανάρθω να σου πω -σε ευχαριστώ πάντως για το ζωντάνεμα της μνήμης

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Πράγματι, Σπύρο Σεραφείμ, με την πένα της και κατ' εξακολούθηση.
Μη χειρότερα κι εσύ να είσαι καλά. Ελπίζω να γράψω κάποτε και για ένα δικό σου βιβλίο.
Σταυρούλα, πού το θυμήθηκες! Είδες τι είναι η νεότης!
Ρεγγίνα, όταν ο ανιψιός μου ήταν εννιά, προσπαθούσαμε να του εξηγήσουμε ότι δεν υπάρχουν καλοί βασιλιάδες και δεν μπορούσε να το καταλάβει. Να, του είπαμε, σαν τον τσάρο στο Κοντά στις ράγιες. Κι εκείνος απαντά: αααα, τώρα το κατάλαβα!
Λάμπρο Τσουκνίδα, καλημέρα αγαπητέ συνάδελφε. Η Αλκη είναι πάντοτε μια αγαπημένη συγγραφέας. Σταθερή αξία.

Aντώνης είπε...

Είναι εξαιρετικό... Το διάβασα μεταξύ άλλων κατά το διάστημα της βασικής εκπαίδευσης στην Τρίπολη και το αφιέρωσα στα ανδραγαθήματα που θα ήθελα να κάνω... όχι σε αυτά που μας μαθαίνουν.

kyriaz είπε...

Αγαπημένη συγγραφέας.
Αν θυμάμαι καλά,ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου ήταν το πρώτο μυθιστόρημα που διάβασα...

Λεία Βιτάλη συγγραφέας είπε...

Μ' αρέσουν και οι ιστορίες με τις οποίες πλαισιώνεις τις παρουσίασεις σου. Την καλησπέρα μου.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Αντώνη, ωραίο αυτό που λέτε
Kyriaz εμένα το Καπλάνι
Λεία, αγαπημένη, όλα τα πράγματα φαίνονται αλλιώς αν τα εντάξεις στην προσωπική σου μνήμη. Πιο αληθινά, πιο άξια ν' αγαπηθούν.

Mh Xeirotera είπε...

Kalhmera ke kalh evdomada :)

Ανώνυμος είπε...

Μου έχει μείνει "Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα" για τον οπαδό που βλέπει τις πλάτες... και ακολουθεί. Δεν ξέρω αν θυμάσαι το σημείο. Μόλις δροσίσει λίγο θα σου τηλεφωνήσω να βρεθούμε από κοντά. Εχω λυώσει από τη ζέστη, παρότι υποτίθεται υποφέρω λιγότερο από άλλους και την αντέχω.

maxforeigner είπε...

Είχα καιρό να επισκεπτώ το blog, αλλά το... σκεφτόμουνα. Συμφωνώ απολύτως σχετικά με την Άλκη Ζέη. Καταπληκτική συγγραφέας. Δεν είχα υπόψη μου το "Ο ψεύτης παππούς" και θα το έχω στο μυαλό σε επόμενη επίσκεψη μου σε βιβλιοπωλείο.

ange-ta είπε...

Καλησπέρα Συμφωνία μου.
Προσπαθώ να θυμηθώ τον αραβωνιαστικό. Θυμάμαι πως μου άρεσε πάρα πολύ, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ πολλά πράγματα.
Το αγόρασα και γω το βιβλίο, γιατί βρίσκω της Αλκη Ζέα, εξαιρετική συγγραφέα. Είχα αγοράσει και για τη κόρη μου κανα δυό δικά της.
Ασχετη ερώτηση: Είσαι στην Αθήνα;

alef είπε...

Κανείς δεν ξέρει την Αλκη Ζέη τόσο καλά, τόσο βαθιά και μαγικά όσο εσείς, την ξαναγάπησα λέμε! Εν τέλει τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία σ' αυτή τη ζωή. Κι η Αλκη Ζέη πόσα πολλά σημαίνει...

Ελπίδα είπε...

Ο ψεύτης παπούς συμφωνία μου, θα γραφτεί στη νέα λίστα, αλλά αφού διαβάσω πρώτα καμμιά δεκαριά που πήρα τελευταία.
Αν γινόταν να έμπαιναν στο κεφαλάκι μας με ένα καλωδιάκι αυτόματα, όλα τα καλά βιβλία, τι καλά που θα 'τανε!
Ή δε θα ήτανε, λες;
Φιλιά πολλά-πολλά!

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Μη χειρότερα, δυστυχώς αποδείχθηκε χάλια η εβδομάδα, μετά όλες αυτές τις πυρκαγιές και ιδίως την καταστροφή Πάρνηθας και Πηλίου, που υπεραγαπώ. Εύχομαι το καλύτερο και... το πιο δροσερό.
Coolplatane μόλις που με προλαβαίνεις. Στις 8 φεύγω για Σμύρνη. Μέχρι τότε πρέπει οπωσδήποτε να πιούμε καφέ και να μου πεις τα της Θεσσαλονίκης. Αλλιώς, μην περιμένεις Μικρά Ασία, δηλαδή...
Mike, ευχαριστώ για την επίσκεψη, είναι όντως εξαιρετική συγγραφέας.
Ange- ta, ναι, είμαι στην Αθήνα, και θα είμαι μέχρι τις 8 και μετά από 14 έως 23 (λέω να κάνω και καμιά βουτιά)
alefάκι, φιλιά. Υπάρχουν κι άλλοι που την ξέρουν καλύτερα, όπως η διπλανή μου, αλλά... δεν μαρτυράω!
Κατερίνα- Ελπίδα, καλά θα ήταν, αλλά πού...

Mh Xeirotera είπε...

Tha simfoniso me thn apantish su gi' auto ke shmera tha su po apla, Kalhmera :)

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Καλημέρα, Καλημέρα Μη χειρότερα. Γράφεις τίποτα;

λόγια του αέρα είπε...

Η Άλκη Ζέη και τα βιβλία της ήταν μόνιμη συντροφιά μου στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια. Λίγο αργά μαλλον την ανακάλυψα, στα 12-13- νά'ναι καλα΄μαι σπουδαία φιλόλογος που είχαμε στο γυμνάσιο- αλλα΄"κόλλησα". Έμαθα ιστορίες ωραίων ανθρώπων, πάντα κάτι μου θύμιζαν από δικούς μου αγαπημένους, έμαθα Ιστορία από τα βιβλία της, συμπληρωματικά με άλλα αποκλειστικά ιστορικά βιβλία και προφορικές αφηγήσεις. Μετά, το μαγικό ήταν όταν με την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, όπως μεγάλωνα και περνούσα σε άλλους προβληματισμούς κι άλλες αναζητήσεις η Άλκη Ζέη ήταν πάλι εκεί να μου φωτίζει αλλιώς τα πράγματα, να μου λεει, "ήταν και έτσι η Ιστορία, ήταν έτσι οι ζωές κάποιων ανθρώπων".
Θα τον διαβάσω τον ψεύτη παππού. Μ' αρέσει να μεγαλώνω με αγαπημένους συγγραφείς.
Σε ευχαριστώ Εαρινή Συμφωνία!

Ανώνυμος είπε...

Σου 'χα υποσχεθεί να περάσω να σου πω δυο λέξεις μόλις το διαβάσω. Νάμαι λοιπόν: υπέροχο και εξαιρετικό -χρόνια είχα να δακρύσω (και ήμουν και μες το λεωφορείο!) με το τέλος. Χαίρομαι που το κείμενό σου με οδήγησε να το πάρω. Το βάζω ψιλά ψιλά στη λίστα αυτών που θα δώσω στον μικρό μου σαν μεγαλώσει λίγο ακόμη και αρχίσει να διαβάζει κανονικά. Καλά να περνάς

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Λόγια του αέρα, έτσι είναι ακριβώς, αυτή είναι η Αλκη Ζέη
Λάμπρο Τσουκνίδα, πόσο μικρός είναι ο αγαπημένος μικρός; Πάντως είναι τυχερός με τέτοιο πατέρα!

Ανώνυμος είπε...

Σχεδόν πέντε και, να σου πω την αλήθεια, εμείς είμαστε οι τυχεροί (και αυτός που έχει και τη μαμά που έχει). Νάσαι καλά

Antoine είπε...

Εαρινή Συμφωνία,
καιρό είχες να δείξεις "σημάδια ζωής" και χαίρομαι πολύ που άφησες το σχόλιό σου στον πίνακα του Κλιμτ. Θα σε περιμένω κάθε εβδομάδα για το νέο που θα παρουσιάζεται.

Ελπίζω να προλάβω να εντάξω στο "προσωπικό θερινό πρόγραμμα διαβάσματος βιβλίων" και λίγο Άλκη Ζέη.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Antoine, θα φύγω για λίγο όπως λέω και στο άλλο μου μπλογκ. Οταν επιστρέψω, θα είμαι πιστή στο καθήκον, που μου είναι, άλλωστε, ευχάριστο.

Antoine είπε...

Καλά να περνάς, όπως συνηθίζω να λέω!

ange-ta είπε...

Θα κατέβεις στη διαδήλωση;;

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Θα το ήθελα αλλα δυστυχώς θα είμαι στη Χίο, από όπου θα περάσω την Τρίτη στη Σμύρνη (για λεπτομέρειες δες το άλλο μου μπλογκ, Μυθιστόρημα. Είμαι να σκάσω που δεν μπορώ κι εγώ να φωνάξω για το περιβάλλον (ως παλιά καραβάνα στις διαδηλώσεις) αλλά το είχα κανονίσει πριν από ένα μήνα, έχω κλείσει αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία κ.λπ. και δεν μπορώ να τα αλλάξω. Θα διαδηλώσεις και για μένα σε παρακαλώ;

Mh Xeirotera είπε...

Hello :)

Ανώνυμος είπε...

Αφιερωμένο εξαιρετικά: http://lexidia.pblogs.gr/2007/07/o-pseyths-pappoys.html